O Trójmorzu w Europejskim Komitecie Regionów w Brukseli



2 października 2025 r. Województwo Lubelskie wraz z Domem Polski Wschodniej w Brukseli zorganizowało konferencję Trzy Wymiary Inicjatywy Trójmorza – regionalny, naukowy i parlamentarny w Europejskim Komitecie Regionów. Województwo reprezentowane było przez Marszałka Jarosława Stawiarskiego oraz Przewodniczącego Sejmiku Mieczysława Rybę.


W ramach konferencji odbyły się dwa panele dyskusyjne. Panel I Trójmorze przestrzenią współpracy naukowej i unijnej dyplomacji parlamentarnej moderowany przez prof. KUL, Przewodniczącego Sejmiku WL Mieczysława Rybę. W panelu nakreślono perspektywę współpracy uniwersytetów Trójmorza, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości wymiany naukowej oraz wspólnych programów badawczych, tak dotykających wspólnego dziedzictwa kulturowego, politycznego i religijnego, jak i możliwości współpracy gospodarczej i militarnej. Dyskutowano o kwestii zaangażowania naukowców z różnych dziedzin i dyscyplin naukowych, a także możliwości wykorzystania badań dla realizacji planów współdziałania krajów Trójmorza na różnych polach. Kolejny temat dotyczył stosunku instytucji unijnych (w tym Parlamentu Europejskiego), a także największych krajów UE do Inicjatywy Trójmorza. Omawiano możliwe pola współpracy i kwestie sporne (zielony ład, stosunki z USA, modele jednoczenia Europy). W panelu wzięli udział Jego Ekscelencja Pan Josip Paro, Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Republiki Chorwacji w Królestwie Belgii, Jej Ekscelencja Pani Daniela Morari, Ambasador, Szef Misji Republiki Mołdawii przy Unii Europejskiej, Pan Serhiy Tereshko, Zastępca Szefa Misji Ukrainy przy Unii Europejskiej, Pan Arkadiusz Mularczyk - Poseł do Parlamentu Europejskiego, Pan Moray GILLAND przedstawiciel Komisji Europejskiej, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej oraz prof. Agnieszka Orzelska-Stączek z Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.

Drugi panel Regionalny wymiar współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza – od koncepcji do realizacji poświęcony był roli samorządów w rozwoju Inicjatywy Trójmorza (3SI), flagowego regionalnego projektu mającego na celu budowę infrastruktury transgranicznej oraz poprawę łączności i integracji regionu. Rozmawiano o dotychczasowych osiągnięciach Inicjatywy Trójmorza, np. budowa drogi szybkiego ruchu Via Carpatia i jej znaczenia dla regionów. Ponadto, przedstawiono pomysły na nowe obszary pogłębienia współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza, takie jak poprawa infrastruktury (wykorzystywanej dla celów rozwojowych, jak również mobilności wojskowej i zaopatrzenia oraz pomocy humanitarnej), oraz potencjał zbliżenia regionów Ukrainy do Inicjatywy Trójmorza. W panelu głos zabrali przedstawiciele regionów Pan Jarosław Stawiarski, Marszałek Województwa Lubelskiego, Pan Milan Majersky, Przewodniczący Samorządowego Kraju Preszowskiego (Słowacja), Pani Violeta Labazyuk, Przewodnicząca Chmielnickiej Rady Obwodowej (Ukraina), Pani Małgorzata Jarosińska-Jedynak, Członek Zarządu Województwa Podkarpackiego. Dyskusja moderowana była przez dr Konrada Popławskiego z Ośrodka Studiów Wschodnich.

W ramach sformalizowanej w 2021 roku Sieci Regionów Trójmorza współpracuje ściśle już 28 samorządów z 8 krajów. Najważniejsze dla nas obecnie kwestie to poprawa rozwoju gospodarczego na osi północ-południe wzdłuż wschodniej granicy UE, regionów coraz bardziej zagrożonych wykluczeniem z uwagi na toczącą się poza granicą wojnę, jak ważny gospodarczo jest to obszar pokazują dane: 13 państw członkowskich Inicjatywy Trójmorza to ponad jedna czwarta ludności UE, 120 milionów obywateli i wysoko wykwalifikowana siła robocza. Kolejną kwestią jest poprawa przepustowości transportowej i infrastruktury wzdłuż wschodniej granicy UE i ważnej obecnie trasy Via Carpatia oraz odchodzących od niej kanałów komunikacji do Ukrainy i Mołdawii. Region pełni rolę “bramy wschodniej” Unii Europejskiej, dlatego infrastruktura transportowa i społeczna traktowana jest jako element zarówno rozwoju gospodarczego jak i obejmującego kwestie bezpieczeństwa nie tylko Europy Środkowej i Wschodniej, ale także całej Unii Europejskiej.

W wydarzeniu wzięło udział ponad 70 osób - dyplomatów z Chorwacji, Mołdawii, Ukrainy, przedstawicieli misji dyplomatycznych Bułgarii, Czech i Słowacji, szefów regionów z Europy Środkowej ale także naukowców i samorządowców oraz 60 uczestników online.

Czytaj więcej