Samorządowy Kongres Trójmorza to uzupełnienie Inicjatywy Trójmorskiej, zapoczątkowanej w 2015 roku przez prezydenta RP Andrzeja Dudę i byłą prezydent Chorwacji Kolindę Grabar-Kitarović. Inicjatywa Prezydenta RP była inspiracją dla Województwa Lubelskiego do utworzenia samorządowego komponentu współpracy. Kongres organizowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie to dodatkowy format skierowany do samorządów 13 państw Inicjatywy Trójmorskiej. Zgromadzonych gości powitał Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.

– Praktyczną realizacją Kongresu Trójmorza jest obecnie żywa współpraca samorządów działających w ramach Sieci Regionów, do której należy 27 samorządów z 7 państw, a dziś przystąpi do niej kolejny region stowarzyszony z Mołdawii. Z powodzeniem rozwija się także Sieć Uniwersytetów Trójmorza. Udało się nam stworzyć płaszczyznę do pogłębiania współpracy gospodarczej, podpisać wiele cennych umów w obszarze transportowym oraz współpracy klastrów. Aktywnie działamy dalej, dlatego podczas tegorocznej edycji rozszerzamy współpracę na kolejne dziedziny: wzajemne poznawanie dziedzictwa historycznego poprzez nawiązanie współpracy skansenów z Europy Środkowej oraz powołanie Sieci Turystycznej Trójmorza – powiedział Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.

Uroczyste wystąpienie inaugurujące V Samorządowy Kongres Trójmorza wygłosił prezydent RP Andrzej Duda, podsumowując trwającą dekadę Inicjatywę.

– Tegoroczna, V już edycja tego wydarzenia wpisuje się w 10. rocznicę trwania Inicjatywy Trójmorza, którą miałem zaszczyt inicjować. Podjęte działania w zamierzeniu miały prowadzić z jednej strony do wzmocnienia naszego regionu, Europy Środkowowschodniej, pod względem gospodarczym, infrastrukturalnym, a z drugiej – wzmocnić głos państw, które dziś w większości są państwami frontowymi wobec trwającej rosyjskiej agresji na Ukrainę. 10 lat temu postanowiliśmy zakończyć podział Europy na kraje mniej i bardziej rozwinięte, aby wyrównać różnice rozwojowe między regionami. Dziękuję za dotychczasowe działania, które stanowią realne korzyści dla mieszkańców, ale także dla całej wspólnoty Trójmorza, jej partnerów i sąsiadów – mówił prezydent RP Andrzej Duda.

Tematem wiodącym każdej edycji pozostają główne projekty inwestycyjne w obszarach transportu, energetyki i cyfryzacji oraz aktualne wyzwania polityki międzynarodowej związane z wpływem sztucznej inteligencji na różne obszary życia społecznego: od bezpieczeństwa, poprzez medycynę aż do nauki i edukacji, przeciwdziałanie dezinformacji, dynamikę stosunków gospodarczych i handlowych, najnowsze trendy w innowacjach i nauce. Podczas tegorocznej edycji rozszerzamy współpracę na kolejne dziedziny: wzajemne poznanie dziedzictwa historycznego poprzez nawiązanie współpracy skansenów z Europy Środkowej oraz powołanie Sieci Turystycznej Trójmorza.

Do debat zapraszani są wybitni eksperci z krajów Trójmorza m.in. z Litwy, Słowacji, Bułgarii, Chorwacji, Łotwy, Rumunii, Grecji, krajów stowarzyszonych: Ukrainy, Mołdawii ale także partnerów inicjatywy: USA, Japonii, Niemiec oraz Komisji Europejskiej.



Sesję otwarcia poprowadził Partner Merytoryczny – Kancelaria Prezydenta RP. Podczas panelu podsumowano 10-lecie Inicjatywy Trójmorza oraz przyjrzano się jej przyszłości. Kolejnym punktem było podpisanie dokumentów:

• Deklaracja w sprawie utworzenia Sieci Turystycznej Trójmorza (3Seas Tourism Network). Sieć Turystyczna Trójmorza jest inicjatywą realizowaną we współpracy Województwa Lubelskiego, Ministerstwa Turystyki Republiki Bułgarii, Lubelskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej oraz Stowarzyszenia Bułgarskich Gmin Morza Czarnego. Sieć będzie wspierać rozwój gospodarki turystycznej, wzmacniać regionalne marki i budować spójną ofertę turystyczną regionów Europy Środkowo-Wschodniej przy jak najlepszym wykorzystaniu środków unijnych i innych mechanizmów wsparcia.

• Przyjęcie nowego członka do Sieci Regionów Trójmorza. Do tej pory do Sieci należało 27 samorządów z 7 państwa, a dziś na Kongresie przystąpił kolejny region stowarzyszony z Mołdawii – rejon Ștefan Vodă. Celem Sieci jest partnerska współpraca w zakresie zrównoważonego i odpowiedzialnego rozwoju regionów, ułatwianie i upowszechnianie współpracy transgranicznej i międzynarodowej dla wzmocnienia spójności ekonomicznej i społecznej obszaru działania Sieci na obszarze państw Inicjatywy Trójmorza.

• Deklaracja o Partnerstwie i Współpracy Członków Sieci Regionów Trójmorza na rzecz wsparcia i przygotowania budowy międzynarodowego korytarza transportowego Via Carpatia. Z inicjatywy Kraju Preszowskiego w grudniu ubiegłego roku podpisano w Brukseli Deklarację pomiędzy Województwem Lubelskim, Województwem Podkarpackim oraz Samorządowym Krajem Preszowskim. Podczas Kongresu podpisy poparcia złożyły pozostałe regiony Sieci.

Następnie uczestnicy wysłuchali prelekcji prof. Michała Kosińskiego z Uniwersytetu Stanforda o sztucznej inteligencji służącej umiędzynarodowieniu i poprawie konkurencyjności firm. Prelekcja była wstępem do panelu „Sztuczna Inteligencja – nowa (r)ewolucja przemysłowa? Wpływ na wzmocnienie potencjału rozwojowego MŚP”, którego partnerem merytorycznym była Politechnika Lubelska.



Paneliści przedstawili szerszy kontekst wykorzystania AI w gospodarce, w szczególności w naukach technicznych i zarządzaniu. Podczas panelu mówiono między innymi o tym, że AI to nie tylko generowanie obrazów i tekstów oraz wyścig między Chat GPT i DeepSeek. Uczestnicy panelu zaprezentowali, w jaki sposób AI wspomaga tworzenie innowacji w praktyce i umożliwia realizację zadań wykraczających poza możliwości typowych narzędzi projektowych i badawczych. Analizowano, czy sztuczna inteligencja potrafi przewidzieć, kiedy zepsuje się silnik, jakie jest ryzyko zachorowania na rzadką chorobę i na ile wiarygodne są informacje dostarczane przez popularne narzędzia AI. Rozmawiano także o kierunkach rozwoju AI w Unii Europejskiej oraz ograniczeniach wynikających z AI Act i przepisów krajowych.



W ramach sesji międzynarodowej odbyły się 3 panele: Panel I: Rola Trójmorza w rozwoju turystyki międzyregionalnej (Partner merytoryczny: Lubelska Regionalna Organizacja Turystyczna) Podczas dyskusji skupiono się na sposobach wykorzystania wspólnej infrastruktury, takiej jak Via Carpatia, w celu ułatwienia podróży między krajami oraz rozwijania wspólnych szlaków turystycznych. Eksperci omówili kluczowe wyzwania wspólne dla regionów Trójmorza: sezonowość ruchu turystycznego, konieczność dostosowania branży do trendów turystyki zrównoważonej, cyfryzacja, dostępność transportową oraz transgraniczne inicjatywy mogące realnie wpłynąć na wzrost ruchu turystycznego w regionie.

Panel II: Komisja Europejska i Parlament Europejski wobec Inicjatywy Trójmorza (Partnerzy merytoryczni: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Instytut Nauk o Polityce i Administracji UKSW) Panel był okazją do omówienia roli instytucji unijnych w kształtowaniu polityki wobec Inicjatywy Trójmorza. Paneliści rozmawiali, w jaki sposób UE może wspierać rozwój infrastruktury, cyfryzacji i bezpieczeństwa energetycznego w państwach Trójmorza. Panel poruszył również zagadnienia związane z finansowaniem strategicznych projektów oraz realizacji interesów państw Trójmorza w ramach UE.

Panel III: Inicjatywa Trójmorza – przyszłość i wyzwania w kontekście euroatlantyckim, cyberbezpieczeństwo, stosunki gospodarcze, przeciwdziałanie dezinformacji (Partner merytoryczny: Instytut Myśli Schumana) W obecnych czasach obserwujemy swoistą „reorganizację” w geopolityce. Zmiana w Białym Domu, rosnąca rywalizacja mocarstw, kryzys Unii Europejskiej powodują zawirowania na politycznej scenie. Koniecznym staje się więc określenie, jaka przyszłość nas czeka i jakie wyzwania musimy pokonać w kontekście współpracy transatlantyckiej, szczególnie w kontekście rozwoju gospodarki oraz bezpieczeństwa gospodarczego. Kolejnym zagrożeniem, któremu musimy przeciwdziałać, jest wszechobecna dezinformacja powodująca zawirowania i mocno utrudniająca prowadzenie polityki, w tym polityki międzynarodowej.



Oficjalnego otwarcia forum dokonał marszałek Jarosław Stawiarski. W ramach Forum Gospodarczego odbyła się sesja otwarcia zatytułowana „Kobiece Lubelskie”, a także seminarium pod nazwą „Wystawa Światowa EXPO 2025 Osaka, Japonia – szanse dla lubelskich MSP oraz gospodarki regionu”.

Sesja otwarcia: Kobiece Lubelskie W otaczającym nas świecie dokładnie możemy wskazać rosnącą rolę kobiety. Warto przyjrzeć się sylwetce kobiet, które w brawurowy sposób odniosły zawodowe zwycięstwo. Lista pożądanych cech jest długa. Optymizm, kreatywność, zapał, ciekawość świata, wiara w siebie, ambicja, ale również, a może przede wszystkim: pracowitość, konsekwencja, odwaga, zdolność do analizy i podejmowania ryzyka, asertywność. Osiągnięcie sukcesu zależy nie tylko od określonych cech charakteru, znajomości swoich mocnych stron, ambicji i chęci przeciwdziałania przeciwnościom, ale także od posiadanej wiedzy. Województwo Lubelskie to region o dużym potencjale gospodarczym, co daje ogromne możliwości rozwoju dla kobiet przedsiębiorczych. Kobiety regionu są filarem sukcesu i rozwoju oraz ambasadorkami szeroko rozumianej przedsiębiorczości.

Zaraz po sesji otwarcia „Kobiece Lubelskie” odbyła się konferencja prasowa zapowiadająca udział Województwa Lubelskiego w Pawilonie Polski podczas Wystawy Światowej EXPO 2025, Osaka, Kansai. Gośćmi konferencji prasowej byli: • Jarosław Stawiarski – Marszałek Województwa Lubelskiego • Elwira Lorenz – Dyrektor Departamentu Gospodarki, UMWL • Kamila Lendzion – Dyrektor Opery Lubelskiej • Bartłomiej Bałaban – p.o. Dyrektora Muzeum Wsi Lubelskiej • Marta Zielińska – Zastępca Dyrektora Departamentu Wystawy Expo, Koordynator ds. Programu Promocji Regionalnej



Wystawa Światowa Expo 2025 Osaka, Kansai rozpocznie się 13 kwietnia 2025 r. Jest to największe i najważniejsze wydarzenie gospodarczo-promocyjne na świecie. Udział Województwa Lubelskiego w wydarzeniu ma na celu wzmacnianie wizerunku na arenie międzynarodowej, nawiązanie nowych kontaktów gospodarczych oraz promocję nauki, kultury i turystyki. Polska zaprezentuje się na Expo 2025 jako kraj, którego siłą są ludzie – kreatywni, otwarci, wykształceni oraz odważni w działaniu. Hasło przewodnie obecności Polski na Wystawie Światowej brzmi: „Polska. Dziedzictwo, które napędza przyszłość”. W centrum przygotowań do udziału w Expo 2025 Osaka, Kansai stoi polski przedsiębiorca, a program gospodarczy jest kluczowym elementem całego projektu. Realizacja programu gospodarczego skupiona będzie w szczególności na branżach, które zostały zdefiniowane jako branże o największym potencjale eksportowym na rynki azjatyckie i najbardziej priorytetowe w relacjach handlowych z Japonią. Należą do nich: sektor medyczny i farmaceutyczny, sektor kosmetyczny, sektor IT/Fintech, sektor zielonych technologii (w tym branża wodorowa), sektor rolno-spożywczy (w tym AgriTech) oraz sektor gamingowy. O tym w jaki sposób udział w misji do Japonii przyczynić się może do rozwoju regionalnej gospodarki oraz mikro, małych i średnich firm dyskutować będziemy podczas panelu pn. „Wystawa Światowa EXPO 2025 osaka, Japonia – szanse dla lubelskich MSP oraz gospodarki regionu”.



Sieć Uniwersytetów Trójmorza (Partner merytoryczny: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) W ramach sesji naukowej organizowanej przez KUL polskie i zagraniczne uczelnie oraz ośrodki naukowe poruszyły tematykę edukacji i współpracy jako wartości łączących regiony. Rozmawiano o tym, jak efektywnie wykorzystać potencjał programu ERASMUS + dla przyszłości Trójmorza, a także poruszono temat sztucznej inteligencji w medycynie i ochronie zdrowia, analizując jej szanse, wyzwania i perspektywy. Sesja naukowa składała się z 4 paneli: • Panel I: Sieć Uniwersytetów Trójmorza: Nauka, Innowacje i Współpraca na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju i Przyszłości Regionu. • Panel II: Edukacja i współpraca – wartości, które łączą: wykorzystanie potencjału partnerstwa Trójmorza i programu ERASMUS+ dla przyszłości regionu. • Panel II: Edukacja i współpraca – wartości, które łączą: wykorzystanie potencjału partnerstwa Trójmorza i programu ERASMUS+ dla przyszłości regionu. • Panel IV: Sztuczna inteligencja w medycynie: Innowacje, wyzwania prawne i etyczne w służbie zdrowia przyszłości.