Kongres został objęty patronatem honorowym Prezydenta RP Andrzeja Dudy, który w 2016 roku zapoczątkował format prezydencki współpracy państw Trójmorza. Inicjatywa służy wzmocnieniu współpracy społeczno-gospodarczej i naukowej oraz niwelowaniu różnic infrastrukturalnych regionów zlokalizowanych między Morzem Bałtyckim, Adriatyckim i Czarnym. Gości zgromadzonych na sali oraz online powitał Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski, który nawiązał do historii powołania Inicjatywy

Koncepcja podjęcia współpracy europejskiej na nieco zaniedbanej osi północ-południe była podnoszona wiele lat wcześniej już przez śp. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Umacnianie polskiej podmiotowości i samodzielności w stosunkach międzynarodowych uważał on za niezwykle ważną kwestię, dlatego w kolejnych latach klarowała się coraz bardziej idea Trójmorza

Prezes Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej Mateusz Morawiecki, dokonując oficjalnego otwarcia Kongresu, zaznaczył

Staramy się rozbudowywać Trójmorze o kolejne wymiary, by nie pozostało koncepcją teoretyczną. Samorządy mogą nadać tej idei wymiar praktyczny poprzez współpracę regionów. Nasz kongres odbywa się w cieniu wojny na Ukrainie. Nie będzie Trójmorza bez wolnej i suwerennej Ukrainy

Po oficjalnym otwarciu oraz odczytaniu listów od Prezydenta RP Andrzeja Dudy i Marszałek Sejmu Elżbiety Witek, Marszałek Jarosław Stawiarski wręczył Premierowi Mateuszowi Morawieckiemu Nagrodę Honorową Kongresu „Międzynarodowy Sukces w Obszarze Regionów Trójmorza” za szczególne zasługi w walce o niezawisłość Ukrainy oraz inspirowanie krajów Unii Europejskiej do wspierania zaatakowanego kraju.



Celem pierwszego panelu było ukazanie konsekwencji agresji Rosji na Ukrainę dla funkcjonowania Inicjatywy Trójmorza oraz wyzwań dotyczących obecnej i przyszłej współpracy Inicjatywy z Ukrainą. Dyskutowano o znaczeniu formatu Inicjatywy Trójmorza dla odbudowy niepodległego państwa ukraińskiego oraz o możliwości przyjęcia Ukrainy do Inicjatywy. Panel realizowany we współpracy z Kancelarią Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej poprowadziła prof. Beata Surmacz, Dyrektor Instytutu Europy Środkowej w Lublinie

W dyskusji uczestniczyli m.in. Podsekretarz Stanu w MSZ i Pełnomocnik rządu ds. Inicjatywy Trójmorza Paweł Jabłoński, Ambasador Ukrainy w Polsce Andrij Deszczyca oraz Ambasador USA w Polsce Mark Brzezinski, a także Ambassador-At-Large MSZ Litwy Gediminas Varvuolis oraz Konrad Popławski, Kierownik Zespołu Środkowoeuropejskiego, Ośrodek Studiów Wschodnich



W panelu poświęconym budowaniu suwerennego bezpieczeństwa energetycznego Europy i poszukiwaniu nowego porządku dla kierunku dostaw surowców wzięli udział m.in.: Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Artur Soboń, Prezes Zarządu Lubelskiego Węgla „Bogdanka” SA Artur Wasil, Wiceprezes Zarządu ds. Operacyjnych PGNiG SA dr Robert Perkowski, a także Jan Szewczak, Członek Zarządu ds. Finansowych PKN Orlen, Paweł Cioch, Wiceprezes Zarządu PGE Polska Grupa Energetyczna SA i Jacek Janiszek, Wiceprezes Zarządu Grupa Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” SA.

– Ograniczenie podaży na rynku surowców wymusiło konieczność zmagania się ze zjawiskiem wzrostu cen surowców i cen żywności. Państwo musi częściowo przyjąć na siebie koszty społeczne związane z inflacją, stąd pojawiają się programy rządowe (…) Polska od pewnego czasu prowadzi politykę, dzięki której uzupełniamy import surowców węgla, korzystamy także z odnawialnych źródeł energii – mówił Artur Soboń, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów.

Panel poprowadził Remigiusz Nowakowski, Prezes Zarządu Fundacji Dolnośląski Instytut Studiów Energetycznych, będącej partnerem merytorycznym dyskusji.



Paneliści poszukiwali odpowiedzi na pytanie, czy budowa kapitału społecznego między Polską a Ukrainą przyczyni się do bezpieczeństwa obszaru Inicjatywy Trójmorza. Celem dyskusji było kreowanie wspólnych inicjatyw oraz przedsięwzięć w obszarze społecznym, kulturalnym i gospodarczym, zarówno w perspektywie obecnego konfliktu, jak i w perspektywie powojennej odbudowy Ukrainy, a także jej integracji ze strukturami europejskimi i rozwoju w ramach Inicjatywy Trójmorza. W panelu uczestniczyli m.in.: Dyrektor Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków dr Michał Laszczkowski, Dyrektor Departamentu Infrastruktury w Ministerstwie Obrony Narodowej dr Marcin Mazuryk, Koordynator Programu Synergia w Ministerstwie Aktywów Państwowych Łukasz Turkowski oraz dr Tomasz Sińczak, Ekspert Fundacji Trójmorze – partnera merytorycznego dyskusj



Współpracę sieci uniwersytetów Trójmorza zapowiedział w swoim wystąpieniu online Minister Edukacji i Nauki, Przemysław Czarnek, patronując jednocześnie dyskusji w ramach panelu. Paneliści poruszyli istotne zagadnienia dotyczące wzmocnienia i koordynacji współpracy między ośrodkami akademickimi Trójmorza, a także dyskutowali o poszerzeniu działań Trójmorza o współpracę w dziedzinie nauk humanistycznych i kultury. Wśród uczestników znaleźli się m.in.: Rektor Uniwersytetu Medycznego w Lublinie prof. dr hab. n. med. Wojciech Załuska; Prorektor KUL dr hab. Beata Piskorska; Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. GovTech i Pełnomocnik Ministra Edukacji i Nauki ds. Transformacji Cyfrowej Justyna Orłowska oraz dr Filip Ludwin, Prorektor Collegium Intermarium, prof. dr hab. Maciej Szymanowski, Dyrektor Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. W. Felczaka.



Na szczególną uwagę zasługuje, zainicjowana w ubiegłym roku przez Województwo Lubelskie, Sieć Regionów Trójmorza – format bezpośredniej współpracy między samorządami z dwunastu państw Inicjatywy Trójmorza. W 2021 roku deklarację o utworzeniu Sieci złożyło 15 samorządów z Polski, Rumunii, Litwy, Słowacji i Węgier. W kolejnym kroku przyjęto nowych członków: • Region Centralny (Rumunia) oraz Region Hunedoara (Rumunia); • Obwód Lwowski, Obwód Tarnopolski, Obwód Odeski (Ukraina) – partner stowarzyszony.



Debata Regionów, poświęcona rozbudowie samorządowego komponentu Inicjatywy Trójmorza, w tym roku zrealizowana została przy finansowym udziale Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach programu „Dyplomacja publiczna 2022”. Dyskusja dotyczyła poszukiwania możliwości wsparcia uchodźców oraz instrumentów finansowych, niezbędnych dla odbudowy państwa ukraińskiego po zakończeniu działań wojennych. W debacie wzięli udział m.in.: Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski, Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl, Przewodniczący Tarnopolskiej Rady Obwodowej Mykhaylo Golovko, Wiceprzewodniczący Węgierskiego Okręgu Pest Ádám Karácsony, a także Borys Voloshenkov, Wicegubernator Obwodu Odeskiego, Rostysław Dobosz z Lwowskiej Rady Obwodowej i Marcin Chruściel, Prezes Zarządu Instytutu Nowej Europy



Samorządowy Kongres Trójmorza odbywa się dzięki wsparciu kluczowych partnerów strategicznych, merytorycznych i patronów medialnych wydarzenia, wśród których są m.in.: Kancelaria Prezydenta RP, Ministerstwo Aktywów Państwowych, Ministerstwo Edukacji i Nauki, Ministerstwo Infrastruktury oraz Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, MSZ RP, a także: BGK, Bogdanka, Enea, GPW, Grupa Azoty Puławy, Krajowa Grupa Spożywcza SA, Polski Cukier, Lotto, Orlen, PFR Portal PPK, PGE, PGNiG, PKP, Poczta Polska, PZU. Na tegoroczny Samorządowy Kongres Trójmorza zarejestrowano rekordową liczbę ponad 1000 uczestników, w tym 11 ministrów i wicepremierów z 7 krajów (Bułgaria, Grecja, Rumunia, Mołdawia, Ukraina, Litwa, Łotwa) oraz 4 ambasadorów reprezentujących: USA, Ukrainę, Bułgarię, Litwę. Na szczeblu regionalnym na Kongres przyjechało 12 delegacji z regionów Trójmorza oraz 5 reprezentujących Ukrainę, a także przedsiębiorcy z kilkunastu krajów. _______ W I edycji Kongresu (29-30 czerwca 2021 r.) wzięło udział 730 uczestników. Oficjalnego otwarcia dokonał Prezydent RP Andrzej Duda, który objął wydarzenie patronatem honorowym. W wydarzeniu wzięli udział: Premier Mateusz Morawiecki (online), Wiceprezes Rady Ministrów Jacek Sasin, Prezes Orlenu Daniel Obajtek, liderzy kluczowych sektorów polskiej i zagranicznej gospodarki, prezesi największych spółek giełdowych, Banku Gospodarstwa Krajowego, 7 ministrów spraw zagranicznych, a także przedstawiciele administracji publicznej i samorządów.



Marszałek Jarosław Stawiarski otworzył drugi dzień Samorządowego Kongresu Trójmorza w Lubelskim Centrum Konferencyjnym.

– Wczorajszy dzień był zdominowany sytuacją na Ukrainie. Trwająca wojna i jej konsekwencje istotne są dla nas, dwunastu państw Unii Europejskiej i dla całego świata. Konkluzja wypowiedziana wczoraj przez Premiera Mateusza Morawieckiego, że nie ma Trójmorza bez wolnej i suwerennej Ukrainy, jest jednym z ważniejszych stwierdzeń. Ukraina, która ma się stać krajem europejskim, dąży do krajów zjednoczonej Europy poprzez Inicjatywę Trójmorza. My możemy stać się swoistą forpocztą dla braci Ukraińców – mówił Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.

Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski i Przewodniczący Rady Programowej Kongresu prof. Marcin Szewczak ogłosili laureatów szczególnie zasłużonych dla Inicjatywy Trójmorza. Rada Programowa Kongresu przyznała nagrodę „Międzynarodowy Sukces w Obszarze Regionów Trójmorza” w trzech kategoriach:

• w kategorii „Osobowość” nagrodę otrzymał Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Aktywów Państwowych Jacek Sasin za przyczynianie się do rozwoju inicjatywy Trójmorza, zacieśnianie relacji między państwami oraz wzmocnienie potencjału gospodarczego regionów Trójmorza; • w kategorii „Firma międzynarodowa” nagrodę w imieniu PZU SA odebrała Prezes Zarządu Beata Kozłowska-Chyła, w uznaniu za aktywne międzynarodowe działania i wspieranie rozwoju Inicjatywy Trójmorza; • w kategorii „Firma regionalna” nagrodę otrzymała firma NORGPOL CZERWIŃSKI SJ, reprezentowana przez prezesa Zbigniewa Czerwińskiego.

Po wystąpieniu Prezesa Giełdy Papierów Wartościowych dr. Marka Dietla głos zabrał Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Henryk Kowalczyk.

– Ukraina była znaczącym eksporterem zbóż. Zaczynamy się martwić o bezpieczeństwo żywnościowe krajów Afryki Południowej czy Bliskiego Wschodu. Agresor niszczy zbiory i zakłady przetwórcze. Pod wielkim znakiem zapytania stoi przyszłość plonów, których spadek może sięgnąć nawet do 50%. Wielkim wyzwaniem dla Unii Europejskiej jest wsparcie transportu zboża z Ukrainy – mówił Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Henryk Kowalczyk.

Wzrost cen surowców rolnych i żywności, obserwowany od początku ataku Rosji na Ukrainę, powoduje obawy o bezpieczeństwo żywnościowe w Unii Europejskiej i na świecie. Produkcja rolna Ukrainy i Rosji ma istotne znaczenie dla globalnego rynku żywności, w tym w szczególności rynku zbóż, a także ze względu na ograniczenia w dostawach energii i nawozów. Podczas panelu została omówiona obecna sytuacja na rynkach rolnych oraz przewidywane skutki wojny dla sektora rolno-spożywczego w perspektywie najbliższych lat. Przedstawione zostały również działania zmierzające do ustabilizowania sytuacji na rynkach rolno-spożywczych



Dyskusja w trakcie panelu poświęcona była możliwościom, jakie stwarza nowy korytarz transportowy w ramach sieci TEN-T. Ministrowie poruszyli temat synergii połączeń wzdłuż szlaków Via Carpatia i Rail Carpatia z innymi przedsięwzięciami priorytetowymi w skali Unii Europejskiej, w szczególności Rail Baltica. W debacie nie zabrakło tematu wojny na Ukrainie i jej skutków krótko- i długoterminowych dla funkcjonowania sieci transporotowych regionu Trójmorza.

– Dzisiaj bardzo ważne porozumienie zostanie kontrasygnowane przez Ministerstwo Polski i Bułgarii w sprawie wspólnych starań o rozszerzenie sieci TEN-T, m.in. o korytarze wskazane na północ od Białegostoku. Takie porozumienie przygotujemy też z naszymi przyjaciółmi z Rumunii. Wspólnie będziemy bardzo intensywnie wspierać się w tych działaniach, które – jestem przekonany – przyniosą skutek. Rewizja sieci TEN-T właśnie następuje – myślimy tu o szlakach komunikacyjnych, które w części się już znalazły i jeszcze się znajdą w tej wersji poszerzonej na południu i na północy Europy – zapowiadał Minister Infrastruktury Andrzej Adamczyk

W debacie wzięli udział ministrowie ds. transportu i infrastruktury z Bułgarii, Mołdawii, Ukrainy, Łotwy, Litwy, Rumunii i Grecji.



Minister Infrastruktury Andrzej Adamczyk oraz Minister Transportu i Komunikacji Republiki Bułgarii Nikolay Sabev podpisali deklarację zakładającą współpracę na rzecz rozwoju Europejskich Korytarzy Transportowych „Bałtyk – Morze Czarne/Egejskie” i „Bałkany Zachodnie”.



Podczas panelu podkreślono, że utrzymanie tempa wzrostu jednego z najbardziej atrakcyjnych obszarów inwestycyjnych na świecie, czyli Europy Środkowo-Wschodniej, wymaga pokonania wyzwań ekonomicznych i geopolitycznych. PZU, jako największa instytucja finansowa regionu, dąży do rozwoju innowacyjnych modeli biznesowych. Rozwój sektora ochrony zdrowia w połączeniu z jego wpływem na rozwój regionalny obszaru Trójmorza jest jednym z priorytetów inwestorów z całego świata. Panel poprowadził Andrzej Jaworski, Członek Zarządu PZU Życie SA.



Panel przygotowywał uczestników na siódmy już Szczyt Inicjatywy Trójmorza w czerwcu 2022 w Rydze. Dyskutowano o realnych i potencjalnych konfliktach między państwami członkowskimi oraz agresji Rosji na Ukrainę, niezadowalającym tempie realizacji priorytetowych projektów, dokapitalizowaniu Funduszu Inwestycyjnego 3SI, powrocie państw tego regionu na ścieżkę wzrostu gospodarczego oraz wsparciu zewnętrznym (przede wszystkim ze strony USA i UE). Międzynarodowy skład ekspertów to m.in.: dr hab. Agnieszka Orzelska-Stączek, prof. Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, reprezentant Czech dr Vít Dostál, Dyrektor Stowarzyszenia Spraw Międzynarodowych (Amo), dr Andrzej Pukszto, litewski historyk i politolog, Miklós Mitrovits z Instytutu Historii Węgierskiej Akademii Nauk oraz dr Łukasz Lewkowicz, Kierownik Zespołu Wyszehradzkiego w Instytucie Europy Środkowej.



Celem seminarium programów Interreg była wymiana doświadczeń i dobrych praktyk oraz omówienie trwałych efektów działań i ich wpływu na procesy rozwojowe w regionach Trójmorza. Ważnym elementem debaty było także wskazanie potrzeb, możliwości oraz sposobów budowania długoterminowej współpracy pomiędzy regionami.



Rada Programowa Samorządowego Kongresu Trójmorza zadecydowała o wręczeniu dodatkowych wyróżnień dla osób szczególnie zasłużonych dla województwa lubelskiego. Dyplomy uznania wręczono: •Wicepremierowi Henrykowi Kowalczykowi za wspieranie województwa lubelskiego jako regionu rolniczego, stanowiącego ważny element w procesie konsolidacji sektora rolno-spożywczego poprzez powołanie Krajowej Grupy Spożywczej i promocję tych działań na obszarze Inicjatywy Trójmorza; •Ministrowi Andrzejowi Adamczykowi za wspieranie województwa lubelskiego w zakresie rozwoju infrastruktury drogowej i kolejowej, w szczególności trasy Via Carpathia im. śp. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego; •Andrzejowi Jaworskiemu, Prezesowi Izby Gospodarczo Handlowej Rynku Spożywczego, za wspieranie województwa lubelskiego w procesie bezpieczeństwa żywnościowego poprzez promocję rodzimych producentów spożywczych, również na obszarze Inicjatywy Trójmorza; •Arturowi Wasilowi, Prezesowi LW Bogdanka SA, za wspieranie województwa lubelskiego w procesie zielonej transformacji energetycznej i zrównoważonego rozwoju również na obszarze Inicjatywy Trójmorza



Ważną częścią wydarzenia było Forum Gospodarcze, stanowiące platformę do budowania trwałych relacji gospodarczych, poszukiwania rozwiązań ułatwiających prowadzenie biznesu za granicą i pogłębiania kontaktów międzynarodowych. Seminaria, spotkania B2B, wizyty studyjne, które odbywały się w ramach wydarzenia, służyły wymianie doświadczeń oraz inspiracji w dziedzinie gospodarki. Forum Gospodarcze objęło 6 paneli dyskusyjnych na tematy dot. cyfryzacji biznesu w krajach Trójmorza, potencjału gospodarki, nowoczesnej edukacji, branży targowo- ‑wystawienniczej, zrównoważonego rozwoju gospodarczego rolnictwa czy transformacji biznesu

W panelach wzięli udział szefowie dynamicznie działających w obszarze Trójmorza spółek, m.in.: Michał Kanownik, Prezes Zarządu Związek Cyfrowa Polska; Marta Poślad, Dyrektor ds. Polityki Publicznej Google w Europie Środkowo-Wschodniej; dr hab. Andrey Bachvarov, Dyrektor ds. Transformacji Cyfrowej, Digital National Alliance, Bułgaria; Virgiljus Dirma, Dyrektor ds. Unii Europejskiej i Stosunków Międzynarodowych w Infobalt z Litwy; Piotr Regulski, Przewodniczący Rady Nadzorczej Grupa Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” SA; Dariusz Dumkiewicz, Zastępca Prezesa Zarządu, Lubelski Węgiel Bogdanka SA; Mateusz Wodejko, Wiceprezes Zarządu, Poczta Polska SA; Konstantin Bekos, Radca Handlowy Ambasady Austrii w Warszawie; Robert Zapotoczny, CEO, PFR Portal PPK Sp. z o.o.; Marcin Majerowski, Wiceprezes Zarządu Powszechne Towarzystwo Emerytalne PZU SA; Tomasz Olenderek, Członek Zarządu Krajowej Grupy Spożywczej SA; dr Daniel Alain Korona, Prezes Zarządu, Elewarr Sp. z o.o.; Mateusz Kowalski, Wiceprezes Zarządu Pekao Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA; Krzysztof Golubiewski, Członek Zarządu PKP SA; Justyna Majsnerowicz, Zastępca Prezesa Zarządu ds. Finansowych Grupa Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” SA. Dyskusjom panelowym towarzyszyły spotkania B2B pomiędzy lubelskimi i zagranicznymi przedsiębiorcami, a także wizyty studyjne w dwóch innowacyjnych firmach PERŁA – Browary Lubelskie SA oraz Fabryce Cukierków „Pszczółka” Sp. z o.o. Wśród wystawców znaleźli się partnerzy wydarzenia, regiony partnerskie, firmy z certyfikatem „Marka Lubelskie”



Podczas Forum Gospodarczego podpisano list intencyjny powołujący Łęczyński Klaster Energetyczny. W jego skład weszło dziewięć podmiotów: LW Bogdanka SA, Politechnika Lubelska, Łęczyńska Energetyka Sp. z o.o., Powiat Łęczyński, Miasto Łęczna, Cyców, Milejów, Ludwin i Puchaczów. Klaster stawia sobie za cel działanie na rzecz zrównoważonego rozwoju i dbanie o bezpieczeństwo energetyczne w regionie. Inicjatorem pomysłu jest LW Bogdanka SA



Wydarzenie towarzyszące Forum Gospodarczemu uroczyście otworzył Wicemarszałek Województwa Lubelskiego Zbigniew Wojciechowski. Partnerem merytorycznym wydarzenia był Lubelski Park Naukowo-Technologiczny SA. W wydarzeniu wzięły udział start-upy z Ukrainy, Węgier, Łotwy, Serbii, Bułgarii oraz Polski. Sesje pitchingowe przeplatane były wystąpieniami dotyczącymi oferty Lubelskiego Parku Naukowo-Technologicznego SA, Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Puławskiego Parku Naukowo-Technologicznego. Dla zagranicznych start-upów była to świetna okazja, by wymienić się doświadczeniami, a także by opowiedzieć o swoich pomysłach biznesowych przed zgromadzoną widownią.



Pierwszy dzień Kongresu zakończył uroczysty koncert „Muzyka Trójmorza”. Publiczność zgromadzona w Centrum Spotkania Kultur wysłuchała kompozycji przybliżających klimat regionów państw Trójmorza, nawiązujących do kultury słowiańskiej i bałkańskiej w wykonaniu artystów z Teatru Muzycznego. Wśród tancerzy i wokalistów pojawili się artyści z Ukrainy. Gościem specjalnym był lubelski wokalista Wojciech Cugowski. Koncert odbył się w ramach II Festiwalu Regionów Trójmorza Via Dukt, organizowanego przez TVP3 Lublin.