W tym roku w IV Samorządowym Kongresie Trójmorza uczestniczyło ponad 900 uczestników z 20 krajów.

– Inicjatywa trójmorska ma już prawie dziesięć lat i dalej będzie trwała, bo jest koniecznością dziejową. Sto dwadzieścia milionów ludzi w trzynastu krajach ma prawo funkcjonować w oparciu o równe prawa w Unii Europejskiej. Ten potencjał ma nam pozwolić szybciej dogonić stare kraje Unii. Budujemy tę wspólnotę, inspirujemy się i łączmy dla dobra całej zjednoczonej Europy –

Następnie do uczestników Kongresu skierował słowo Prezydent RP Andrzej Duda.

– Kongres to wydarzenie niezwykle wartościowe i istotne w kontekście dalszego rozwoju Inicjatywy Trójmorza, która została zaprojektowana przede wszystkim jako platforma współpracy gospodarczej i infrastrukturalnej, jednak w sposób na tyle elastyczny, że jesteśmy w stanie z powodzeniem rozwijać jej wymiar samorządowy. Z uznaniem pragnę odnieść się do osiągnięć Województwa Lubelskiego jako regionu pozostającego w europejskiej awangardzie inspirowania nowych kierunków rozwoju współpracy Trójmorskiej. Cieszę się, że konsekwentnie rozwijają Państwo Kongres, który na stałe wpisał się już w kalendarz Inicjatywy Trójmorza i który z roku na rok przyciąga coraz więcej samorządowców, przedstawicieli biznesu szczebla lokalnego i regionalnego, a także przedstawicieli innych krajów spoza obszarów Inicjatywy. Najistotniejsza jest jednak treść, którą twórczo wzbogacają Państwo agendę współpracy Trójmorza – stworzyli państwo dwie nowe instytucje: „Sieć Regionów Trójmorza” oraz „Sieć Uniwersytetów Trójmorza”. Gratuluję tych pomysłów zacieśniania współpracy i z całego serca życzę sukcesów w realizacji ambitnych zamierzeń –

Decyzją Prezydenta RP Andrzeja Dudy jubileuszowy Szczyt oraz Forum Biznesu Inicjatywy Trójmorza w 2025 r. odbędą się w Polsce. Dziesięć lat rozwoju formatu trójmorskiego pozwala na sformułowanie ocen tej współpracy: co się udało? Jakie są największe sukcesy Inicjatywy Trójmorza? Jakich niepowodzeń doświadczyła Inicjatywa i jakie wnioski zostały z tego wyciągnięte? Uczestnicy panelu poszukiwali priorytetów polskiego przewodnictwa w Inicjatywie Trójmorza w najbliższym roku. Po oficjalnej sesji otwarcia przyjęto nowych członków do Sieci Regionów Trójmorza. Sieć Regionów Trójmorza została zainaugurowana w czerwcu 2021 roku poprzez podpisanie Deklaracji Lubelskiej. Dziś współpracę tę tworzy już 25 regionów z 7 krajów: Polski, Bułgarii, Węgier, Litwy, Rumunii, Słowacji oraz Ukrainy. Przyłączenie do Sieci w tym roku sfinalizowały następujące regiony: • Obwód Wołyński (Ukraina); • Obwód Rówieński (Ukraina); • Obwód Tarnopolski (Ukraina); • Obwód Ługański (Ukraina) online; • Obwód Odeski (Ukraina) online. Przystąpienie do Sieci Regionów Trójmorza pozwala na realizację wspólnych projektów z różnych dziedzin: gospodarki, infrastruktury, ochrony środowiska, cyfryzacji oraz edukacji i nauki. Ukraińskie regiony przyłączają się do Sieci na zasadzie partnerów stowarzyszonych.



W ramach sesji międzynarodowej odbyło się kilka wydarzeń panele: • Debata Regionów: Infrastruktura Trójmorza, Via Carpatia • Perspektywy rozwoju Sieci Uniwersytetów Trójmorza – współpraca nauki i samorządu terytorialnego • Debata Regionów II: priorytety współpracy regionów stowarzyszonych w ramach Inicjatywy Trójmorza Dobre praktyki Trójmorza – case studies Dobre praktyki Trójmorza - Meeting CornerNetworking uczestników i gości zagranicznych



W ramach panelu dyskutowano o budowie transeuropejskiego korytarza transportowego Via Carpatia, ale także Rail Carpatia, nowych możliwościach, które z jednej strony wzmacniają bezpieczeństwo makroregionu i wpływają na jego rozwój gospodarczy, a z drugiej strony tworzą sieć połączeń transportowych Trójmorza.



Panel był kontynuacją konferencji „Sieć Uniwersytetów Trójmorza wobec szans i zagrożeń cyfrowej przestrzeni uczelni” organizowanej przez Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II na sesji naukowej I dnia.



Panel był skierowany do regionów, które jeszcze nie należą do Inicjatywy Trójmorza, ale które aspirują do Sieci Regionów Trójmorza lub podjęły współpracę w jej ramach w charakterze partnerów stowarzyszonych. Głównym celem panelu była identyfikacja wyzwań i problemów, a przede wszystkim priorytetów, wynikających z uwarunkowań i istniejących przesłanek, które mogą posłużyć do stworzenia płaszczyzny współpracy w celu znalezienia rozwiązań podobnych problemów przez realizację nowych wspólnych projektów na drodze Ukrainy i Mołdawii do integracji z UE.



Ta część Kongresu miała na celu stworzenie przestrzeni do inspiracji, wymiany doświadczeń i budowania relacji między profesjonalistami z zakresu współpracy międzynarodowej w obszarze Trójmorza. Spotkanie zostało podzielone na dwie części. W pierwszej części, tzw. sesji inspiracyjnej, zaprezentowane zostały wybrane projekty, które już odniosły sukces, są w trakcie realizacji lub mają ogromny potencjał do wdrożenia w przyszłości. Z kolei w drugiej części odbyły się meeting corners. Uczestnicy mieli możliwość przechodzenia między trzema stacjami tematycznymi: Nowoczesne technologie i zielona energia, Kultura i Turystyka, Pomoc Ukrainie. Formuła pozwoliła na swobodną rozmowę o prezentowanych projektach.





W ramach Forum Gospodarczego odbyły się 3 seminaria: • Seminarium I: Zdrowe społeczeństwo • Seminarium II: Cyfrowe społeczeństwo • Seminarium III: Technologie materiałowe, procesy produkcyjne i logistyczne



Debata skupiła uwagę uczestników wokół różnych aspektów zdrowia i poprowadziła rozważania wokół najważniejszych wyzwań, jakie stoją przed społeczeństwem w kontekście szeroko rozumianego zdrowia, w tym edukacji zdrowotnej, dostępu do opieki medycznej, promocji zdrowego stylu życia czy walki z chorobami i wpływu środowiska na zdrowie. Seminarium to okazja do poszukania rozwiązań, które mogą przyczynić się do zapanowania nad chorobami XXI wieku i poprawy stanu zdrowia społeczeństwa.



Gospodarka cyfrowa oraz sektor teleinformatyczny (ICT) w państwach Trójmorza doświadczyły w ostatnich latach znacznego wzrostu. Nasz region stał się istotnym centrum postępu technologicznego, innowacji i cyfryzacji dla całej UE. Znaczenie gospodarki cyfrowej i sektora ICT grała kluczową rolę w napędzaniu wzrostu gospodarczego i rozwoju konkurencyjności naszego regionu. W wybranych obszarach region Europy Środkowo-Wschodniej wyprzedza już bardziej rozwinięte, zachodnie gospodarki UE. W czasie sesji poznaliśmy najnowsze dane dotyczące kondycji gospodarki cyfrowej i sektora ICT w Europie Środkowo-Wschodniej. Uczestnicy porozmawiali, jak wykorzystać stojące przed Polską i regionem szanse związane z cyfryzacją gospodarki w duchu współpracy i odpowiedzialności oraz zidentyfikowali najważniejsze przeszkody na drodze postępu i innowacji w państwach Trójmorza.



Paneliści podjęli dyskusję na temat trendów w obszarze zrównoważonego wykorzystania energii oraz zarządzania procesami produkcyjnymi i logistycznymi. Uczestnicy dowiedzieli się, w jakich obszarach możemy spodziewać się zmian legislacyjnych, które będą miały wpływ na prowadzenie biznesu oraz jakie nowe rozwiązania technologiczne i naukowe pozwolą osiągać wskaźniki efektywności właściwe dla danej branży.





W foyer S1 stanęła wystawa „Niewydane Dyplomy” prezentująca historie życia 40. ukraińskich studentów, którzy stracili życie w wyniku agresji ze strony Federacji Rosyjskiej. Niewydane dyplomy młodych osób, których plany i marzenia brutalnie przerwała wojna. Wystawa, której organizatorem jest grupa ukraińskich studentów „Connect with UA”, została do tej pory pokazana w 250 miejscach w ponad 30 krajach. Drugiego i trzeciego dnia Kongresu miał miejsce również Kongres Młodych Liderów, który zgromadził prawie 150 uczestników. Relacja z Kongresu Liderów wkrótce.

Podczas pięciu edycji Kongresu w latach 2020-2025 wzięło udział ponad 5000 uczestników z 24 krajów, odbyły się 104 panele dyskusyjne, a w Lublinie gościliśmy 64 delegacje zagraniczne. Skala i międzynarodowy charakter wydarzenia potwierdzają jego rosnącą rolę w dialogu regionu Trójmorza.

My, kraje reprezentujące Europę Środkową, Wschodnią (…) za sprawą Inicjatywy Trójmorza, Via Baltica i Via Carpatia dzielimy się po prostu nie tylko własnym głosem i własną wizją budowania wspólnoty obywatelskiej, ale już konkretnymi efektami pokazującymi, że kraje bałtyckie, kraje Europy Środkowej, Wschodniej potrafią realizować ważne dla nas infrastrukturalne projekty - podkreślił Pan Prezydent podczas swojej wizyty w Wilnie w ubiegłym miesiącu.

Te słowa doskonale oddają idee Kongresu Trójmorza, który łączy środowiska polityczne, akademickie i gospodarcze wokół wspólnego celu, budowy silnej, zintegrowanej i współpracującej Europy Środkowej i Wschodniej.

Warto wspomnieć, że w kwietniu 2025 roku Polska była gospodarzem 10. jubileuszowego Szczytu Inicjatywy Trójmorza. Podczas spotkania podkreślono znaczenie współpracy infrastrukturalnej i gospodarczej w regionie oraz wzmocnienie spójności w Europie Środkowej i Wschodniej. W tym roku forum współpracy zostało poszerzone o nowych członków – Albania i Czarnogóra dołączyły do Inicjatyw Trójmorza w charakterze stowarzyszonych państw uczestniczących, natomiast nowymi partnerami strategicznymi zostały Hiszpania i Turcja. Już wiadomo, że kolejny 11. szczyt odbędzie się w Chorwacji w 2026 roku.

W ramach konferencji odbyły się dwa panele dyskusyjne. Panel I Trójmorze przestrzenią współpracy naukowej i unijnej dyplomacji parlamentarnej moderowany przez prof. KUL, Przewodniczącego Sejmiku WL Mieczysława Rybę. W panelu nakreślono perspektywę współpracy uniwersytetów Trójmorza, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości wymiany naukowej oraz wspólnych programów badawczych, tak dotykających wspólnego dziedzictwa kulturowego, politycznego i religijnego, jak i możliwości współpracy gospodarczej i militarnej. Dyskutowano o kwestii zaangażowania naukowców z różnych dziedzin i dyscyplin naukowych, a także możliwości wykorzystania badań dla realizacji planów współdziałania krajów Trójmorza na różnych polach. Kolejny temat dotyczył stosunku instytucji unijnych (w tym Parlamentu Europejskiego), a także największych krajów UE do Inicjatywy Trójmorza. Omawiano możliwe pola współpracy i kwestie sporne (zielony ład, stosunki z USA, modele jednoczenia Europy). W panelu wzięli udział Jego Ekscelencja Pan Josip Paro, Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Republiki Chorwacji w Królestwie Belgii, Jej Ekscelencja Pani Daniela Morari, Ambasador, Szef Misji Republiki Mołdawii przy Unii Europejskiej, Pan Serhiy Tereshko, Zastępca Szefa Misji Ukrainy przy Unii Europejskiej, Pan Arkadiusz Mularczyk - Poseł do Parlamentu Europejskiego, Pan Moray GILLAND przedstawiciel Komisji Europejskiej, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej oraz prof. Agnieszka Orzelska-Stączek z Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.

Drugi panel Regionalny wymiar współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza – od koncepcji do realizacji poświęcony był roli samorządów w rozwoju Inicjatywy Trójmorza (3SI), flagowego regionalnego projektu mającego na celu budowę infrastruktury transgranicznej oraz poprawę łączności i integracji regionu. Rozmawiano o dotychczasowych osiągnięciach Inicjatywy Trójmorza, np. budowa drogi szybkiego ruchu Via Carpatia i jej znaczenia dla regionów. Ponadto, przedstawiono pomysły na nowe obszary pogłębienia współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza, takie jak poprawa infrastruktury (wykorzystywanej dla celów rozwojowych, jak również mobilności wojskowej i zaopatrzenia oraz pomocy humanitarnej), oraz potencjał zbliżenia regionów Ukrainy do Inicjatywy Trójmorza. W panelu głos zabrali przedstawiciele regionów Pan Jarosław Stawiarski, Marszałek Województwa Lubelskiego, Pan Milan Majersky, Przewodniczący Samorządowego Kraju Preszowskiego (Słowacja), Pani Violeta Labazyuk, Przewodnicząca Chmielnickiej Rady Obwodowej (Ukraina), Pani Małgorzata Jarosińska-Jedynak, Członek Zarządu Województwa Podkarpackiego. Dyskusja moderowana była przez dr Konrada Popławskiego z Ośrodka Studiów Wschodnich.

W ramach sformalizowanej w 2021 roku Sieci Regionów Trójmorza współpracuje ściśle już 28 samorządów z 8 krajów. Najważniejsze dla nas obecnie kwestie to poprawa rozwoju gospodarczego na osi północ-południe wzdłuż wschodniej granicy UE, regionów coraz bardziej zagrożonych wykluczeniem z uwagi na toczącą się poza granicą wojnę, jak ważny gospodarczo jest to obszar pokazują dane: 13 państw członkowskich Inicjatywy Trójmorza to ponad jedna czwarta ludności UE, 120 milionów obywateli i wysoko wykwalifikowana siła robocza. Kolejną kwestią jest poprawa przepustowości transportowej i infrastruktury wzdłuż wschodniej granicy UE i ważnej obecnie trasy Via Carpatia oraz odchodzących od niej kanałów komunikacji do Ukrainy i Mołdawii. Region pełni rolę “bramy wschodniej” Unii Europejskiej, dlatego infrastruktura transportowa i społeczna traktowana jest jako element zarówno rozwoju gospodarczego jak i obejmującego kwestie bezpieczeństwa nie tylko Europy Środkowej i Wschodniej, ale także całej Unii Europejskiej.

W trakcie panelu dyskutowano o znaczeniu dywersyfikacji źródeł energii dla suwerenności państw, roli wspólnych projektów infrastrukturalnych i obronnych, walce z zagrożeniami hybrydowymi i cyberatakami, polityce spójności i solidarności w ramach UE i NATO, czy o możliwości rozszerzania współpracy o nowe kraje i środowiska.

Inicjatywa Trójmorza stanowi istotny filar bezpieczeństwa regionalnego, opierając się na współpracy infrastrukturalnej, energetycznej, obronnej i cybernetycznej. Dywersyfikacja źródeł energii wzmacnia niezależność państw i redukuje ryzyko szantażu, natomiast wspólne projekty komunikacyjne i obrona przed zagrożeniami hybrydowymi oraz cyberatakami podnoszą odporność regionu. Ważną rolę odgrywa również polityka spójności i solidarności, która wzmacnia pozycję państw w strukturach UE i NATO. Poszerzanie współpracy o inne kraje oraz wzmacnianie potencjału gospodarczego sprzyjają budowie szerokiej, stabilnej architektury bezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej. Silna współpraca gospodarczo-dyplomatyczna pozwala przyciągać nowe inwestycje, rozwijać stabilność ekonomiczną i tym samym pośrednio wzmacniać poziom bezpieczeństwa całego regionu Międzymorza.

Marszałek Stawiarski w swojej wypowiedzi akcentował istotność podejmowanych przez Województwo Lubelskie działań oraz samej inicjatywy, zwracając szczególną uwagę na rozwój współpracy międzyregionalnej w ramach krajów Inicjatywy Trójmorza. Województwo Lubelskie jest inicjatorem powołania Sieć Regionów Trójmorza, która stała się formatem bezpośredniej współpracy między samorządami z dwunastu (obecnie trzynastu) państw Inicjatywy Trójmorza. Deklaracja o utworzeniu Sieci, zwana Deklaracją Lubelską, została podpisana podczas Samorządowego Kongresu Trójmorza w dniu 29 czerwca 2021.

Corocznym miejscem spotkań członków sieci jest Samorządowy Kongres Trójmorza odbywający się w Lublinie od 2021 roku. Stanowi on platformę stałej dyskusji i porozumienia samorządów skupionych wokół flagowych inwestycji Trójmorza, jaką jest trasa Via Carpathia w połączeniu z komplementarnymi projektami kluczowymi, takimi jak: Rail Baltica, Via Baltica. Podczas pięciu edycji Kongresu wzięło w nim udział ponad 5000 uczestników ze świata administracji, samorządów, przedstawicieli rządowych i biznesu. Uczestniczyło kilkadziesiąt oficjalnych delegacji zagranicznych z kilkunastu krajów świata.

Z przyjemnością informujemy, że szósta edycja Kongresu Trójmorza została zaplanowana na 27-28 maja 2026 roku.

Spotykamy się dziś, by wspólnie uczcić dziesiątą rocznicę powstania Trójmorza – inicjatywy, która zrodziła się z potrzeby głębszej integracji – przede wszystkim – gospodarczej, infrastrukturalnej, naszej części Europy – Europy Środkowej – mówił Prezydent RP podczas sesji otwierającej Szczyt.

Format ma już dekadę, Trójmorze umocniło swoją funkcję jako jedno z istotnych narzędzi wzmacniania relacji transatlantyckich zarówno w wymiarze politycznym, jak i gospodarczym.

Jednocześnie – jak podkreślał Andrzej Duda – jako projekt państw należących do wspólnoty europejskiej, Inicjatywa Trójmorza – również poprzez działania na rzecz pogłębiania relacji euroatlantyckich – wzbogaca i wzmacnia Unię Europejską.

Obecnie Trójmorze to 140 projektów priorytetowych, dwa fundusze inwestycyjne i kolejny w fazie projektowej, a także rozbudowana sieć partnerstw oraz wiele inicjatyw oddolnych, obejmujących współpracę regionalną, naukową i gospodarczą. Do najistotniejszych z perspektywy strategicznych interesów Rzeczypospolitej należą: interkonektory gazowe z Litwą i Słowacją, droga ekspresowa Via Carpatia, kolejowy korytarz sieci bazowej TEN–T Bałtyk–Adriatyk, Rail–2–Sea – połączenie kolejowe pomiędzy portami w Gdańsku i Konstancy.

W warszawskim Szczycie udział wzięli:

• Prezydent Bułgarii Rumen Radev; 
• Prezydent Litwy Gitanas Nausėda;
• Prezydent Estonii Alar Karis;
• Prezydent Albanii Bajram Begaj;
• Prezydent Czech Petr Pavel;
• Prezydent Czarnogóry Jakov Milatović;
• Prezydent Łotwy Edgars Rinkēvičs;
• Prezydent Węgier Tamás Sulyok;
• Prezydent Słowacji Peter Pellegrini;
• Pełniący obowiązki Prezydenta Rumunii Ilie Bolojan;
• Premier Chorwacji Andrej Plenković;
• Wicepremier, Minister Infrastruktury i Rozwoju Regionalnego Mołdawii Vladimir Bolea;
• Wicepremier ds. odbudowy Ukrainy Oleksii Kuleba;
• Minister Spraw Zagranicznych Grecji Georgios Gerapetritis;
• Minister Infrastruktury Słowenii Alenka Bratušek;
• Minister Transportu i Infrastruktury Turcji Abdülkadir Uraloğlu;
• Sekretarz Generalny i Wiceminister Spraw Zagranicznych Austrii Nikolaus Marschik;
• Sekretarz Stanu ds. UE Hiszpanii Fernando Sampedro Marcos;
• P.o. Asystenta Sekretarza Stanu w Biurze Spraw Międzynarodowych w Departamencie Energii USA Tommy Joyce;
• Ambasador Republiki Federalnej Niemiec w Polsce Viktor Elbling;
• Ambasador Japonii w Polsce Akira Kono;
• Dyrektor ds. polityki energetycznej w Dyrekcji Generalnej ds. Energii Komisji Europejskiej Cristina Lobillo Borrero.
Z uczestnikami zdalnie połączył się Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski.

Prezydent Andrzej Duda podczas wspólnej konferencji prasowej z Prezydentem Litwy Gitanasem Nausėdą oraz Premierem Chorwacji Andrejem Plenkovićem podsumował rozmowy liderów państw 10. szczytu Inicjatywy Trójmorza. Rozmowy dotyczyły m.in. przyszłych inwestycji w ramach forum współpracy, w tym rozwoju infrastruktury energetycznej i transportowej oraz kwestii bezpieczeństwa państw naszego regionu.

W tym roku forum współpracy zostało poszerzone o nowych członków – Albania i Czarnogóra dołączyły do Inicjatyw Trójmorza w charakterze stowarzyszonych państw uczestniczących, natomiast nowymi partnerami strategicznymi zostały Hiszpania i Turcja.

Szczytowi towarzyszyło również Forum Biznesu

Wspólna deklaracja 10. szczytu Inicjatywy Trójmorza [PL/EN]

Za: Kancelaria Prezydenta RP (https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wydarzenia/warszawa-10-szczyt-trojmorza,100853)

W 32 panelach dyskusyjnych wystąpiło 187 prelegentów. Dyskusje dotyczyły transportu, bezpieczeństwa energetycznego, turystyki oraz przyszłości współpracy międzyregionalnej.

Zapraszamy do obejrzenia krótkiego podsumowania V edycji Kongresu!

Podczas otwarcia Kongresu Agata Dziubińska-Gawlik Prezes Europejskiego Domu Spotkań – Fundacji Nowy Staw podkreśliła, że „jesteśmy odpowiedzialni za rozwój młodych talentów, a Wschodni Kongres jest inspiracją dla młodzieży i dla jej rozwoju”.

Na pierwszym panelu młodzież miała możliwość wgłębić się w temat Międzynarodowych Domów Spotkań, które odgrywają ważną rolę w budowie dialogu międzykulturowego oraz społeczeństwa obywatelskiego. Dyrektor Zarządzający oraz Członek Zarządu Fundacji „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego dr hab. Robert Żurek, zwrócił uwagę na to, że młodzież jest do siebie bardzo podobna, pomimo tego, że pochodzi z różnych krajów. Shorena Barbakadze Dyrektor Generalna Międzynarodowego Domu Językowego, profesor nadzwyczajny na Akaki Tsereteli State University w Gruzji podkreśliła z kolei że „Efektem wymian międzynarodowych są umiejętności społeczne i personalne, kreatywność, a także rozwój innowacji, w tym technologicznych.”

Podczas drugiego panelu uczestnicy poznali dwie perspektywy: studencką oraz pracodawców na temat połączenia studiów i pracy, szansach i wyzwaniach, przed jakimi stoją studenci.

W tym panelu stronę pracodawców reprezentowali m.in. Łukasz Stachowiak | Manager w PwC Polska, Andrii Myrovych, Team Leader PwC Polska oraz Magdalena Siroń, Koordynator Centrum Planowania Kariery, Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie. Zaproszeni goście podkreślali, że warto łączyć studia i pracę. Każda aktywność wykazana w CV świadczy na korzyść kandydata i zwiększa jego szansę na otrzymanie wymarzonej pracy.

Podczas panelu pt. „Kreatywność bez filta – jak tworzyć treści i dbać o siebie w mediach społecznościowych” uczestnicy podkreślali znaczenie autentyczności w mediach społecznościowych, ale także konieczność stawiania granic i dbania o zdrowie psychiczne. Ważne jest rozróżnienie między konstruktywną krytyką a hejtem. Paneliści zwrócili uwagę na problem FOMO oraz konieczność znalezienia równowagi między życiem online i offline. Wskazano, że media społecznościowe mogą wspierać kreatywność i rozwój, ale także być źródłem presji. Dlatego tak istotne jest budowanie świadomego podejścia do ich wykorzystywania i tworzenia treści.

Drugiego dnia młodzi uczestnicy mieli możliwość udziału w panelach „Prezydencja Polski w Radzie Unii Europejskiej. Rola młodych w budowaniu bezpiecznej Europy” oraz „#faktczyfejk – skuteczne narzędzia w walce z fake newsami”.

Kongres był świetną okazją dla młodzieży, żeby zdobyć nowe doświadczenie, poznać nowych ludzi, a także poznać oczekiwania pracodawców.

Lubelski Kongres Trójmorza to jedno z najważniejszych wydarzeń poświęconych współpracy samorządowej skupiającej przedstawicieli administracji rządowej i samorządowej, sektora nauki i biznesu z państw Inicjatywy Trójmorza. W latach 2020-2024 odbyły się cztery edycje tego prestiżowego wydarzenia. Stanowi ono platformę stałej dyskusji i porozumienia samorządów skupionych wokół flagowych inwestycji Trójmorza, jaką jest trasa  Via Carpatia, a także założonej w Lublinie Sieci Regionów Trójmorza. Kongres odbywa się pod Patronatem Honorowym Prezydenta RP Andrzeja Dudy.



Debata Regionów: Bezpieczeństwo, stabilność i rozwój regionów w kontekście wyzwań i zagrożeń transformacji energetycznej i paliwowej

Uczestnikami dyskusji panelowej byli przedstawiciele władz pięciu Regionów partnerskich Województwa Lubelskiego. Celem panelu było zaprezentowanie doświadczeń i praktyk oraz określenie wspólnych interesów i korzyści, płynących z realizacji działań przez poszczególne regiony w budowaniu unijnego bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo energetyczne wiąże się z zapotrzebowaniem odbiorców na paliwo i energię. Zdolność do ciągłego dostarczania energii o niskich kosztach jest jednym z podstawowym warunków, zapewniających społeczeństwu wzrost gospodarczy i dobrobyt.

Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że silnym spoiwem Unii Europejskiej są połączone systemy energetyczne z ich autonomicznymi obszarami bilansowymi oraz wzajemnie na siebie odziaływujące i już dziś rezerwujące się. Dobre rozwiązania i elementy polityk energetycznych regionów w dobie transformacji energetycznej UE stanowić powinny dobry przykład i jeden z priorytetów kooperacji. Jest to także potencjał do wykorzystania zgodnie z ideą współpracy międzyregionalnej, stanowiącej komponent samorządowy i lokalny Inicjatywy Trójmorza.



Celem panelu była identyfikacja obszarów współpracy regionów UE z regionami Ukrainy na jej drodze do członkostwa w UE i możliwości, w jakim zakresie regiony europejskie mogą być wsparciem regionów ukraińskich w procesie integracji z UE. Współpraca regionów partnerskich nabiera szczególnego znaczenia, zwłaszcza obecnie w obliczu toczącego się konfliktu zbrojnego na Ukrainie, a także w kontekście nadania Ukrainie statusu kraju kandydującego do Unii Europejskiej 23 czerwca 2022 r. na szczycie Rady Europejskiej w Brukseli. Wsparcie Unii Europejskiej dla Ukrainy w procesie przystąpienia jest nie tylko wyrazem solidarności, ale także inwestycją w stabilność i bezpieczeństwo regionu.



Po drugim panelu nastąpiło podpisanie porozumień pomiędzy gminami z Województwa Lubelskiego i Obwodu Chmielnickiego. Nawiązanie współpracy partnerskiej pomiędzy Województwem Lubelskim a Chmielnicką Radą Obwodową było możliwe dzięki inicjatywie Pana Marszałka Jarosława Stawiarskiego i Pani Przewodniczącej Wiolety Labaziuk. 12 grudnia 2023 r. został podpisany list intencyjny pomiędzy dwoma regionami.

Współpraca obydwu regionów stworzyła również dogodne warunki do nawiązywania partnerstw na szczeblu lokalnym samorządów z Województwa Lubelskiego i Obwodu Chmielnickiego. Dzisiaj porozumienie podpisali:

- Żwaniecka Gromada Terytorialna z Gminą Hrubieszów

- Narkiewicka Gromada Terytorialna z Gminą Kraśnik

- Krupetską Gromadą Terytorialną z Gminą Tarnawatką





W ubiegłorocznej edycji Samorządowego Kongresu Trójmorza istotną rolę odegrała Debata o Kulturze pn. „Kultura, czyli budowanie mostów pomiędzy narodami”, podczas której poruszano tematykę projektów kulturalnych łączących różnice narodowe, językowe, religijne i światopoglądowe, kultury jako narzędzia rozwoju regionalnego i gospodarczego, w tym turystyki i współpracy biznesowej, czy też kultury jako ostoi tożsamości na emigracji i instrumentu promocji tradycji narodowych wśród innych społeczności. Z kolei uczestnicy tegorocznego panelu przyjrzeli się kulturze jako obszarowi, przy pomocy którego można wypromować region, również współpracując z samorządami. Paneliści zaproponowali również własne pomysły na promocję kultury przez instytucję, aby przyciągnąć młodszych odbiorców kultury.



(Partner merytoryczny: Muzeum Wsi Lubelskiej) Współpraca w ramach sieci skansenów z krajów Trójmorza może stać się doskonałą okazją do promocji dziedzictwa kulturowego regionów Trójmorza, wymiany doświadczeń oraz wspólnej promocji. Skanseny, będące żywymi muzeami historii i tradycji, odgrywają kluczową rolę w popularyzacji i pielęgnowaniu tożsamości narodowej, a co za tym idzie – zacieśnianiu współpracy pomiędzy regionami krajów Inicjatywy Trójmorza. Paneliści opowiedzieli, jak na przestrzeni lat zmieniło się postrzeganie skansenów oraz target odbiorców. Rozmawiano o wykorzystaniu nowoczesnych rozwiązań oraz dostosowaniu obiektów do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Dodatkowo uczestnicy zaproponowali sformalizowanie szlaku skansenów, tak aby skanseny i kontakt z kulturą ludową wyszedł poza społeczność lokalną.





Na Forum odbyły się panele dotyczące internacjonalizacji lubelskich przedsiębiorców, transportu multimodalnego – lotniska cargo, kolei, trasie Via Carpatia – oraz najnowszych innowacji w energetyce atomowej. Na przedstawicieli firm czekała strefa B2B oraz stoiska wystawiennicze. Uczestników Forum Gospodarczego powitał Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski:

– Forum Gospodarcze jest uzupełnieniem głównej Inicjatywy Trójmorza, gdzie odbywają się spotkania i rozmowy o tym, co jeszcze można zrobić dla zwiększenia integracji państw członkowskich. Formuła Trójmorza udowadnia, że razem można osiągnąć więcej. Forum Gospodarcze pokazuje małym i średnim przedsiębiorstwom, jak nawzajem sobie pomagać, podpatrywać osiągnięcia oraz przekładać je na lokalne i światowe rynki. Dynamiczny rozwój takich firm jest motorem rozwoju regionu. W województwie lubelskim stawiamy właśnie na małe i średnie przedsiębiorstwa oraz pomagamy im wychodzić poza granice województwa – mówił Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.

W uroczystym otwarciu drugiego dnia Forum Gospodarczego uczestniczył poseł na Sejm RP, były premier RP Mateusz Morawiecki.

– Kongres Trójmorza to wyjątkowe i bardzo potrzebne wydarzenie, które zostało przenikliwie zainicjowane i pozwala, aby namysł nad Trójmorze w kontekście samorządowym postępował. Zapewnienie bezpieczeństwa państw Europy, szczególnie Europy Wschodniej, jest obecnie priorytetem. W zmianie geopolityki, którą obserwujemy, spojrzenie na oś państw północ–południe jest bardzo prorocze i pozytywne. W dobie dodatkowych presji: presji gospodarczej ze strony Zachodu i ze strony Chin, a także zagrożenia ze strony Rosji w obszarze bezpieczeństwa, państwa europejskie muszą przyjąć nową perspektywę. Nowy koncept – Inicjatywa Trójmorza – jest promowany od początku prezydentury Andrzeja Dudy i jest to wymiar absolutnie kluczowy. Ta współpraca może wyznaczać zupełnie nową oś gospodarczą i nowy koncept bezpieczeństwa całej Europy. To wielka szansa zarówno w wymiarze międzynarodowym, jak też w regionalnym, samorządowym, który stanowi niezbędne uzupełnienie Inicjatywy – mówił Mateusz Morawiecki.

W województwie lubelskim powstała też nowa inicjatywa gospodarcza. Marszałek Jarosław Stawiarskim z posłem Mateuszem Morawieckim wręczyli nominacje do Rady ds. Gospodarki Województwa Lubelskiego. To ważny proces, który ma na celu wyłonienie ekspertów i liderów, którzy będą doradzali w zakresie rozwoju gospodarczego regionu. Rada pełni kluczową rolę w tworzeniu strategii rozwoju, wspieraniu innowacji oraz promowaniu współpracy między sektorem publicznym a prywatnym.

Nominacje odebrali: dr hab. inż. Konrad Gromaszek, Politechnika Lubelska dr hab. Piotr Zacharczuk, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Aleksander Batorski, Lubelskie Centrum Konferencyjne Tomasz Pitucha, Wojewódzki Urząd Pracy Marek Neckier, Lubelska Agencja Wspierania Przedsiębiorczości Rafał Langiewicz, Lubelski Regionalny Fundusz Rozwoju Magdalena Stachyra, Lubelski Park Naukowo-Technologiczny Grzegorz Sobolewski, Puławski Park Naukowo-Technologiczny Marcin Kowalewski, Port Lotniczy Lublin Marcin Wiczuk, Bank Gospodarstwa Krajowego Dariusz Jedlina, Izba Przemysłowo-Handlowa Magdalena Czelej, DAREX Producent Koszul Sp. z o.o. Sp. K. Przemysław Chabior, FUNPARK Sp. z o.o. Daniel Ciupak, Janex Polski Producent Kasz Sp. z o.o. Piotr Kalinowski, Kabako Gruppe Sp. z o.o. Mateusz Kozłowski, ERKADO Sp. z o.o. Dariusz Jeleniewski, Spiżarnia Sp. z o. o Grażyna Skubik, Stal-Tech Sp. z o.o. Wiesław Czarnecki, Fabryka Kabli Elpar sp. z o.o.



(Partner merytoryczny: Spiżarnia Sp. z o.o.) Seminarium miało na celu zaprezentowanie wyzwań i możliwości, przed którymi stoją małe i średnie przedsiębiorstwa z województwa lubelskiego w kontekście ekspansji międzynarodowej. Paneliści prowadzili dyskusję na temat tego, jak skutecznie wchodzić na rynki zagraniczne, jakie narzędzia i strategie mogą wykorzystać do rozwoju eksportu oraz jakie wsparcie oferują instytucje regionalne i krajowe. Seminarium miało także na celu wymianę doświadczeń w zakresie internacjonalizacji pomiędzy przedsiębiorcami, co może przyczynić się do budowania silniejszych więzi gospodarczych i zwiększenia konkurencyjności lokalnych firm na globalnym rynku.



(Partner merytoryczny: Biuro Sieci Regionów Trójmorza) Transport multimodalny, integrujący transport drogowy, kolejowy i lotniczy, ma kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego Europy Środkowej i Wschodniej. Efektywna sieć transportowa pozwala na skrócenie czasu dostaw, redukcję kosztów logistycznych oraz zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej regionu. W kontekście rosnącego zapotrzebowania na efektywne przewozy oraz unijnych wymagań klimatycznych, konieczne jest usprawnienie integracji różnych form transportu. Dyskusja skupiła się na rozwoju infrastruktury multimodalnej, w tym ukończeniu kluczowych inwestycji, takich jak Via Carpatia – międzynarodowy korytarz transportowy łączący północ i południe Europy. Jego realizacja usprawni przepływ towarów i wzmocni współpracę gospodarczą między krajami Trójmorza. Równie istotnym elementem jest modernizacja kolei, zwłaszcza w kontekście projektów takich jak Rail Baltica, oraz rola lotnisk cargo jako hubów logistycznych.



(Partner merytoryczny: Szkoła Główna Mikołaja Kopernika) W obliczu rosnących wyzwań gospodarczych oraz zapotrzebowania na energię konieczne jest poszukiwanie stabilnych, bezpiecznych i zrównoważonych źródeł energii. Energetyka atomowa, dzięki swojej zdolności do produkcji dużych ilości energii przy minimalnym wpływie na środowisko, staje się kluczowym elementem w strategiach energetycznych wielu krajów. W szczególności rozwój technologii reaktorów modułowych (SMR) otwiera nowe możliwości w zakresie bezpieczeństwa, efektywności i elastyczności produkcji energii.



Sesja naukowa rozpoczęła się podpisaniem porozumienia pomiędzy Województwem Lubelskim a Szkołą Główną Mikołaja Kopernika. Porozumienie dotyczy współdziałania przy realizacji projektu, jaki prowadzi SGMK „Suicydologia – analiza stanu wiedzy oraz kampania edukacyjna”. Jego celem jest zbadanie świadomości społecznej na temat samobójstw wśród dzieci oraz opracowanie programów edukacyjnych mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku.

Partnerem wszystkich paneli sesji naukowej została Szkoła Główna Mikołaja Kopernika. W ramach sesji odbyły się 4 panele:

- Panel I: Wyzwania rozwojowe Trójmorza w kontekście współpracy i zagrożeń w relacjach z USA, Rosją i Chinami

- Panel II: Możliwości i bariery kooperacji podmiotów publicznych i społeczno-gospodarczych w projektach międzynarodowych

- Panel III: Bezpieczeństwo energetyczne a współpraca Trójmorza w kontekście dostępu do surowców naturalnych 

- Panel IV: Dziedzictwo historyczno-kulturowe i tożsamość regionu Trójmorza



Dzisiaj na Samorządowym Kongresie Trójmorza rozpoczął się Wschodni Kongres Młodych Liderów, którego organizatorem jest Europejski Dom Spotkań – Fundacja Nowy Staw. Wydarzenie otworzył Mateusz Morawiecki Poseł na Sejm RP, były Premier RP. Wschodni Kongres Młodych Liderów to wydarzenie organizowane przez Europejski Dom Spotkań – Fundację Nowy Staw jako impreza towarzysząca Samorządowego Kongresu Trójmorza. Celem wydarzenia jest przygotowanie osób młodych do uczestnictwa w dyskusji na temat przyszłości Polski, Europy i świata. Forum Młodych stawia sobie za cel konfrontację wiedzy teoretycznej z faktycznymi problemami. W trakcie tego wydarzenia młodzi stają się świadkami nawiązywania współpracy organizacji z różnych państw europejskich.



W tym roku w V Samorządowym Kongresie Trójmorza uczestniczyło 1500 osób z 29 krajów, w tym 20 delegacji z szefami regionów. W 32 panelach dyskusyjnych wystąpiło 187 prelegentów. Najważniejsze podpisane deklaracje dotyczyły:

- utworzenia Sieci Turystycznej Trójmorza,

- przyjęcie nowego członka (regionu z Mołdawii) do Sieci Regionów Trójmorza,

- Deklaracja o Partnerstwie i Współpracy Członków Sieci Regionów Trójmorza na rzecz wsparcia i przygotowania budowy międzynarodowego korytarza transportowego Via Carpatia,

- rozszerzenie Sieci Uniwersytetów Trójmorza.

– Za nami pierwszy dzień debat i wykładów na tematy nurtujące nie tylko tych, którzy politycznie odpowiadają za kraje, ale które nurtują nas w gminach, miastach, regionach. Współtworzymy przyszłość polityczną państw Trójmorza. Jeśli będziemy razem działać, to upodmiotowimy się w Europie. Życzę samych dobrych dni dla regionów Inicjatywy Trójmorza – powiedział marszałek Jarosław Stawiarski.

- w kategorii firma regionalna, która wyjątkowo przyczyniła się do rozwoju Inicjatywy Trójmorza. Nagrodę przyznaną w uznaniu za aktywną działalność gospodarczą w obszarze Trójmorza oraz przestrzeganie zasad odpowiedzialnego biznesu otrzymała Firma ERKADO Sp. z o.o.

Firma ERKADO Sp. z o. o. to firma rodzinna, która istnieje na rynku ponad 45 lat, jest polskim producentem drzwi wewnętrznych, zewnętrznych oraz akcesoriów drzwiowych. W produktach skutecznie łączy tradycje rzemieślnicze z najnowszymi rozwiązaniami. Dostarcza produkty wykonane z dbałością o każdy najmniejszy szczegół oraz wykorzystuje innowacyjne technologie. Hale produkcyjne i magazynowe znajdują się w Gościeradowie, Chwałowicach oraz w Radomiu. ERKADO poza polskim rynkiem znana jest już w 30 krajach. Największym kapitałem firmy są przede wszystkim pracownicy, którzy tworzą doświadczony zespół oparty o zasady prawdziwego partnerstwa. Nagrodę podczas Gali odebrał Dariusz Prucnal, Dyrektor Finansowy Firmy Erkado Sp. z o.o.

- w kategorii firma międzynarodowa, która wyjątkowo przyczyniła się do rozwoju inicjatywy Trójmorza. Nagrodę przyznaną w uznaniu aktywnej działalności w obszarze Trójmorza, przestrzeganie zasad odpowiedzialnego biznesu oraz promowanie pozytywnego wizerunku regionu otrzymał Port Lotniczy Lublin SA.

Port Lotniczy Lublin zlokalizowany jest w Świdniku, ok. 10 km od Lublina. Działa od 2012 roku i obsługuje zarówno loty krajowe, jak i międzynarodowe, głównie do europejskich miast. Dzięki dobremu połączeniu z miastem, w tym kolei i autobusom jest wygodnym wyborem dla podróżnych z regionu wschodniej Polski. Nagrodę podczas Gali odebrał Marcin Kowalewski, Wiceprezes Zarządu Portu Lotniczego Lublin SA.

- w kategorii osoba, która swoją niezłomną postawą, wizją i wytrwałością przyczynia się do dynamicznego rozwoju współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza nagrodę otrzymała i odebrała Jej Ekscelencja Margarita Ganeva, Ambasador Republiki Bułgarskiej w Polsce.

Nagroda ta jest wyrazem uznania dla wybitnych zasług w dziedzinie gospodarki, kultury oraz współpracy międzynarodowej. Dzięki dyplomatycznej wrażliwości, umiejętności budowania relacji oraz szerokiemu spojrzeniu na wyzwania stojące przed Europą Środkowo-Wschodnią laureatka nie tylko promuje dialog polityczny, lecz także aktywnie wspiera rozwój kontaktów biznesowych, społecznych i kulturalnych. Jej praca inspiruje i motywuje kolejne pokolenia do podejmowania działań na rzecz zbliżenia regionów Trójmorza oraz wzmacniania ich roli na arenie międzynarodowej. Poprzez swoją aktywność dyplomatyczną, strategiczne inicjatywy i skuteczne działania, Margarita Ganeva przyczyniła się do zacieśniania relacji pomiędzy krajami Trójmorza. Jej nieustające wsparcie dla projektów infrastrukturalnych, gospodarczych i społecznych, a także konsekwentne dążenie do integracji regionów, są dowodem jej głębokiego zaangażowania i dalekowzrocznej wizji.



w kategorii Osoba nagrodę otrzymali: 2021: Jacek Sasin, Wicepremier Rządu RP, Minister Aktywów Państwowych 2022: Beata Daszyńska-Muzyczka, Prezes Banku Gospodarstwa Krajowego 2023: Mariusz Błaszczak, Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Obrony Narodowej 2024: Ks. Prof. Mirosław Kalinowski, Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

w kategorii Firma międzynarodowa nagrodę otrzymali: 2021: Polski Koncern Naftowy ORLEN SA 2022: PZU SA 2023: PKO Bank Polski 2024: FABRYKA KABLI ELPAR Sp. z o.o. z Parczewa

w kategorii Firma Regionalna nagrodę otrzymali: 2021: Zakład Produkcyjny Bempresa Sp. z o.o. 2022: NORGPOL Czerwiński S.J. 2023: APIS-VITA d.o.o 2024: Wytwórnia makaronu domowego POL-MAK SA z Ludwina.



Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda (2021), Premier Rządu RP Mateusz Morawiecki (2022), Elżbieta Witek, Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (2023), Jarosław Stawiarski, Marszałek Województwa Lubelskiego (2024).